حق یا تکلیف دادگاه تجدیدنظر برای قبول وثیقه در صورت تقاضای ضامن از سوی کفیل یا وثیقه گذار

پرسش

پرونده کیفری دارای دو محکوم‌علیه می‌باشد که نسبت به یکی از آنها، رای صادره با تجدیدنظرخواهی متهم در دادگاه تجدیدنظر تحت رسیدگی است و محکوم‌علیه دیگر تجدیدنظرخواهی نکرده است. کفیل یا وثیقه گذار متهمی که تجدیدنظرخواهی نکرده، با معرفی متهم به دادگاه تجدیدنظر درخواست رفع مسئولیت یا رفع اثر از وثیقه را دارد. با توجه به ماده 228 قانون آیین دادرسی کیفری، آیا دادگاه تجدیدنظر حق یا تکلیفی برای قبول وثیقه و … دارد؟ در صورت قبول یا عدم قبول درخواست ضامن، آیا دادگاه تجدیدنظر مرتکب تخلف شده است؟

نظر هیئت عالی

ماده 228 ق.آ.د.ک صراحت دارد که کفیل یا وثیقه‌گذار می‌تواند از مرجعی درخواست رفع مسئولیت یا آزادی وثیقه را بنماید که «پرونده در آنجا مطرح است». مطرح بودن پرونده در یک مرجع هنگامی صدق می‌کند که آن مرجع به منظور رسیدگی یا اظهارنظر یا هر اقدام قضایی و اداری دیگر پرونده را در اختیار داشته باشد. در فرض پرسش دادگاه تجدیدنظر پرونده را برای اقدامی نسبت به محکوم‌علیه که رای او قطعی شده و اساساً تجدیدنظر خواهی نکرده در اختیار ندارد و در واقع پرونده این شخص در دادگاه تجدیدنظر مطرح نیست و پرونده دیگری که تجدیدنظر خواسته است مطرح است. لذا دادگاه تجدیدنظر تکلیفی ندارد و عدم اقدام او تخلف انتظامی نیست. لکن شایسته است برای فراهم شدن امکان اعمال حق کفیل یا وثیقه‌گذار اقدام لازم را با هماهنگی دادگاه بدوی یا اجرای احکام به عمل آورد.

نظر اکثریت

مطابق ماده 288 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، کفیل یا وثیقه گذار در هر مرحله از تحقیقات و دادرسی، با معرفی و تحویل متهم می‌تواند حسب مورد، رفع مسئولیت یا آزادی وثیقه خود را از مرجعی که پرونده در آنجا مطرح است درخواست نماید. مرجع مزبور مکلف است بلافاصله مراتب رفع مسئولیت یا آزادی وثیقه را فراهم نماید. با توجه به اینکه پرونده در مرجع تجدیدنظر مطرح است، لذا دادگاه تجدیدنظر بایستی مطابق ماده مذکور اقدام نماید. زیرا منطوق ماده به صرف مطرح بودن پرونده در مرجع مربوطه دلالت دارد و در خصوص افراد پرونده، قایل به تفکیک نشده و مطلق بیان شده است. فلذا دادگاه تجدیدنظر مکلف به پذیرش درخواست ضامن می‌باشد.

نظر اقلیت

با توجه به اینکه متهم تجدیدنظر خواهی ننموده است و در خصوص وی پرونده در مرجع تجدیدنظر مطرح نمی‌باشد تا در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش درخواست کفیل یا وثیقه گذار اظهار نظر و اقدام قانونی نماید و پرونده در دادگاه کیفری دو مطرح می‌باشد، بنابراین مرجع اخیرالذکر مکلف به اجرای مفاد ماده 228 قانون مذکور می‌باشد. لذا دادگاه کیفری دو هنگام ارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر، بایستی در خصوص متهمی که تجدیدنظر خواهی ننموده است، از پرونده بدل تهیه نموده و وفق مقررات اقدام نماید در صورت اظهارنظر دادگاه تجدیدنظر در خصوص ضامن، دادگاه مذکور مرتکب تخلف می‌گردد.

منبع: سایت نشست های قضایی